

Η μαστίχα παράγεται στην Χίο . Για την ακρίβεια στην νότια Χίο, στην περιοχή των Μαστιχοχωρίων, στα Κατώχωρα , όπως τα λένε οι ντόπιοι . Και μάλιστα παράγεται αποκλειστικά εκεί , και πουθενά αλλού σ’ όλο τον κόσμο και ας φύεται ο σχίνος – το μαστιχόδεντρο και αλλού!
Ο σχίνος είναι δέντρο χαμηλό , ο κορμός του αναπτύσσεται ακατάστατα αλλα είναι δέντρο ανθεκτικό (φοβάται μόνο την μεγάλη παγωνιά ) Το μαστίχι , που βγαίνει από το σχίνο , είναι ένα είδος ριτίνης που ρέει από τον κορμό του από τα σημεία εκείνα που χαράζονται , που κεντιώνται , όπως λέγεται από του μαστιχοπαραγωγούς , με διάφορα αιχμηρά αντικείμενα.
Το μαστίχι είναι η ουσία που βγάζει το φυτό στην προσπάθεια του να επουλώσει τις πληγές του. Η εργασία του ‘’κεντήματος ‘’ γίνεται το καλοκαίρι και η περίοδος που διαρκεί το κέντημα ονομάζεται ‘’κέντος’’
Οι χαράξεις , τα κεντήματα δηλαδή που αρχίζουν από την βάση του δέντρου προς τα μεγάλα κλαδιά έχουν μήκος 1-2 εκατοστά, και βάθος γύρω στα 5-6 χιλιοστά, και επαναλαμβάνονται σε κάθε δέντρο αρκετές φορές. Πρώτο κέντημα , δεύτερο κέντημα κ.ο.κ.Πρίν το κέντος έχει προηγηθεί ο καθαρισμός και η ισοπέδωση του χώρου κάτω από το δέντρο σε κυκλικό σχήμα το λεγόμενο ‘’ τραπέζι’’
Στην συνέχεια αυτό το τραπέζι σκεπάζεται μ’ ένα ασπρόχωμα που βοηθάει στην στερεοποίηση –στο πήξιμο - του μαστιχιού ίσως γι’ αυτό και α μαστιχόδεντρα στην τοπική διάλεκτο λέγονται και πηξάρια.
Περίπου 2-3 εβδομάδες μετά το κέντος ακολουθεί το μάζεμα στις αρχές του φθινοπώρου πριν τις βροχές . (Μια έντονη βροχή μπορεί να χαλάσει όλη την παραγωγή παρασύροντας το προϊόν )
Το μάζεμα γίνεται κούκουδο-κούκουδο ή μαζεύεται με σκουπάκια κατάλληλα φτυάρια κάτω από το δέντρο και γίνεται ο καθαρισμός του στο σπίτι.
Στο σπίτι το κοσκινίζουν , το ‘’’ταχταρίζουν’’ δηλαδή , δύο –τρείς φορές ώστε να απομακρυνθούν χώματα και φύλλα. Το πλένουν καλά και όταν έχει μείνει μόνο το μαστίχι αφαιρούνται με τσιμπιδάκι ή μαχαιράκι από κάθε κούκουδο ξεχωριστά τα ξένα σώματα (σκουπίδια ) που υπάρχουν. Τέλος του Γενάρη μέχρι τον Απρίλη περίπου , το προϊόν παραδίδεται στην Ένωση Μαστιχοπαραγωγών Χίου όπου γίνεται διαχωρισμός του σε διάφορες ποιότητες , τυποποιείται ανάλογα με τις χρήσεις του και παίρνει πια τον εμπορικό δρόμο . Στο διάστημα του καθαρίσματος του μαστιχιού , δηλαδή το χειμώνα , γίνεται και το κλάδεμα των δέντρων με τέτοιο τρόπο, ώστε να διευκολυνθούν οι άλλες εργασίες αργότερα, όπως το σκούπισμα, το ασπροχωμάτιασμα και το κέντημα των σχίνων.
Η μαστίχα ήταν γνωστή από την αρχαιότητα. για τις ευεργετικές της ιδιότητες αναφέρεται από τον Ιπποκράτη, τον Γαληνό και άλλους πολλούς. Σήμερα χρησιμοποιείται ως θεραπευτικό μέσο (πεπτικό σύστημα , μείωση χοληστερόλης) ως καλλυντικό με πολλές εφαρμογές (σαπούνια , κρέμες, σαπουάν , οδοντόκρεμες, αφρόλουτρα , αλλά και ως εξαιρετικό συστατικό σε διάφορες γαστρονομικές απολαύσεις.
Το μαστίχι , που η λαϊκή παράδοση το θέλει να είναι το δάκρυ του σχίνου όταν αντίκρυσε το μαρτύριο του Αγίου Ισιδώρου από του Ρωμαίους , έπεξε μεγάλο ρόλο στην ιστορία του νησιού. Οι Γενουάτες το εκμεταλεύτηκαν κυριολεκτικά δυναστεύοντας τους παραγωγούς του, ενώ οι Οθωμανοί παραχώρησαν προνόμοια διοικητικά και οικονομικά στο νησί , προσπαθώντας να μην στερηθούν αυτό το μοναδικό προϊόν .
Η μαστίχα και σήμερα είναι πολύ σημαντική για την οικονομία της Χίου.

